Web Sitesi Programları
Web tasarımı ile ilgileniyorsanız elinizin altında mutlaka bir metin düzenleyici (editör) program vardır. Öncelikle tasarımda kullanılan programlar iki ana gruba ayrılır. Metin düzenleyici tarzdaki programlar ve WYSIWYG düzenleyiciler. İkinci gruptaki programlar "Ne görürsen onu alırsın" dediğimiz tarzdaki programlardır, çeşitli araçlar aracılığıyla sayfanızın görsel tasarımını hazırlarsınız (MS Word ya da Excel' de birşeyler hazırlamak gibi), içeriğini yazarsınız ve program HTML kodlarını sizin için otomatik olarak üretir.Web tasarımı dediğimizde ilk aklımıza gelmesi gereken şey HTML olmalı ya da en azından bir süre daha böyle devam edecek. Ardından sıralayabileceğimiz harf çorbaları ise, VBScript, JavaScript, CSS, ASP, PHP, PL, ve son dönemde adını sık duyar olduğumuz XML gibi uzayıp gider. Web belgelerinin, yani yukarıdaki teknik - teknoloji demetlerinden herhangi biriyle hazırlanmış tüm türleri her zaman salt metin içeren dosyalardır.
Salt Metin Nedir?
Salt metin budur... Bilgisayarda Word, Excel, PowerPoint gibi ofis programlarında hazırladığınız dosyalar, BMP, JPG, GIF gibi uzantılara sahip grafik dosyaları, EXE, COM gibi uzantılara sahip çalıştırılabilir dosyalar, DLL gibi çalıştırılabilir kütüphaneler, OCX, DRV, ZIP, PDF gibi dosyalar ve daha bir çok tür kaydedilirken bakmakla, okumakla anlaşılmayan bir şekle dönüştürülür. Bilgisayarın anlayabileceği bir dille kaydedilir. Aşağıda PDF ve ZIP formatında iki dosyanın içeriğinden ait örnekler görüyorsunuz. Bu dosyalar ilgili programlarla açıldıklarında, programlar, dosya içeriğine yerleştirilmiş olan kontrol kodlarını okuyarak anlamlı bir şekilde görüntüler, çalıştırır ya da gerekli diğer işlemleri yapar.
Salt metin olarak kaydedilen dosyalar ise ekranda siz dosyayı oluştururken ne yazdıysanız o şekilde kaydedilir. Üst ASCII kodları denen ve klavyenizle normal şekilde girdiğiniz karakterleri, aynen sizin girdiğiniz şekilde barındırırlar. Bu tip dosyalara örnek olarak, TXT, BAT, INF, HTM, HTML, JS, VBS, ASP, PHP, PL, XML gibi uzantıları taşıyan dosyaları verebiliriz. Gördüğünüz gibi, buradaki dosya türlerinin hemen hepsi, web dosyalarıdır.
Bizim bu yazıda inceleyeceğimiz programlar birinci gruba giren salt metin editörleri. Genel olarak bu programlara göz attıktan sonra, benim sık kullandığım iki tanesini, HTML-Kit ve UltraEdit' i inceleyeceğiz.
Salt Metin Düzenleyiciler
Salt metin düzenleyici programlar için verilebilecek ilk örnek Windows ile birlikte kurulan Not Defteri (Notepad)' dir. Mac ortamında SimpleText de aynı işi görür ve bu programlarla istediğiniz
tüm web belgelerini hazırlayıp kaydedebilirsiniz. Not Defteri ile çalışırken dikkat etmeniz gereken nokta, dosyaların her zaman TXT uzantısı ile kaydedilmesidir. Bir web belgesi hazırlayıp, kaydet
komutu verdikten sonra açılan pencerede, dosya adı bölümüne resimler.htm gibi bir isim yazıp kaydedin, sonra dosyayı kaydettiğiniz klasöre bakın. Dosyanızın resimler.htm.txt adıyla kaydedildiğini
göreceksiniz. Not Defteri ile çalışırken bunu önlemek için dosya adı penceresine dosya adı ve uzantısını çift tırnak içinde yazmalısınız. Örneğin "resimler.htm", bunu yaparsanız, Not Defteri
dosyanızın sonuna otomatik olarak TXT uzantısını eklemeyecektir.
Ne var ki, Not Defteri ile çalışmak web tasarımında çok cazip bir seçenek değil, hazırladığınız web belgesi yüzlerce satırdan oluşabilir, içerisinde binlerce etiket ve parametre barındırabilir.
Bu durumda, o belge içerisinde gezinmek, aradığınızı bulmak, kodları okuyarak kontrol etmek gibi işler, gözünüzü yorup canınızı sıkabilir.
Bu amaçla üretilmiş ve etiketlerinizi, parametrelerinizi, verdiğiniz değerleri farklı renklerde gösteren, etiket yazarken çeşitli şablon ya da otomatik tamamlama seçenekleri ile işinizi
kolaylaştıran programlar üretilmiştir. Seçeneğiniz oldukça fazla, bilinen bir dosya indirme sitesine girin (Örn. Download.com) ve "Web
Editors" yazıp bir arama yapın, karşınıza onlarca program adı çıkacak. Bu programlar içerisinde en çok dikkat çeken ve en çok bilinen iki tanesini burada ele alacağız. Birincisi UltraEdit,
ikincisi ise HTML-Kit.
UltraEdit, IDM Computer Solutions adlı bir firma tarafından üretilen ve ücretli olarak dağıtılan, oldukça güçlü bir program. Web belgeleri hazırlamakta kullanabileceğiniz program, bu özelliği
dışında genel amaçlı bir editör olduğu için, diğer dosyaları ve hatta giriş kısmında sözünü ettiğimiz "salt metin olarak kaydedilmeyen" dosyaları da bu programla açıp görüntüleyebilirsiniz. Yine
giriş kısmında verilen, PDF ve ZIP dosyaların içeriklerine ait iki ekran görüntüsü, dosyalar UltraEdit ile açıldıktan sonra alındı.
UltraEdit çalışma alanında File TreeView olarak adlandırılan (klavye kısayolu Ctrl + U) bir gezinti alanında sabit diskinizdeki dizinlerin içeriğini rahatça görüntüleyebilirsiniz. Bu bölüm
Windows Explorer gibi çalışıyor ve dosya silme de dahil bir takım sistem komutlarını çalıştırabiliyorsunuz. Tam ekran (FullScreen) modunu da destekleyen programın son sürümü olan UltraEdit-32
v9.10 birkaç gün önce duyuruldu. Programın deneme sürümünü üretici firmanın sitesinden indirebilirsiniz. Program, dosyalarınızı kaydetme sırasında dosyalarınıza *.BAK uzantısını ekleyerek kendi
dizinine ya da sizin seçeceğiniz özel bir dizine yedekleme özelliği taşıyor. Programın diğer dikkat çekici özellikleri arasında Makro oluşturma ve çalıştırma, çalışmalarınızı bir proje olarak
hazırlayıp kaydetme, dosyaları onaltılık (HexaDecimal) modda görüntüleyebilme, Yardım menüsüne CHM ya da HLP uzantılı harici dosyaları menü ögesi olarak ekleyebilme, büyük - küçük harf dönüşümü ve
kayıt formatını işletim sistemlerine göre seçebilme gibi seçenekler de yer alıyor.
UltraEdit başlıca web belgelerini etiketlerine göre renklendiriyor, ancak tamamı için renklendirme (Syntax Highlighting) istiyorsanız, üreticinin sitesinden bazı dosyalar indirmeniz gerekir.
Program etiket - kod renklendirme işini "wordfile" olarak adlandırdığı bir dosya ile yapıyor. Bu dosyanın kendisi de salt metin bir dosya ve TXT uzantılı olarak, programın kurulduğu dizinde yer
alıyor. Kurulumda varsayılan olarak buraya yerleştirilen dosyanın adı "wordfile.txt", üreticinin sitesinden (IDMComp veya
UltraEdit) Downloads bölümünden ücretsiz olarak değişik dilleri destekleyen dosyaları indirebilirsiniz. Bu dosyaları açıp
düzenleyebilirsiniz, ancak belli başlı bazı işaretleyici karakterlerin yerlerini değiştirmemeniz ya da silmemeniz gerekir. Bu dosyaları daha sonra tekrar değiştirebilir, ya da renklendirme için
başka dosyalar da seçebilirsiniz. Bu işlemleri programın genel ayarlar penceresinde yapmanız gerekiyor. Bu pencereyi görüntülemek için menü çubuğunda Advanced -> Configuration komutunu tıklayın.
Karşınıza çıkacak pencerede çeşitli sekmeler göreceksiniz.
